T-KARE MİMARLIK

Yerinde dönüşümün doğa ve insanı odağa alan yaşanabilirlik perspektifi içinde, Çanakkale Sosyal Konutlar Mevkii için geliştirilen projenin oluşturulmasında temel alınan ana kavramlar: SÜRDÜRÜLEBILIRLIK, ÜRETIM, KENTLE BÜTÜNLEŞME ve ÖZGÜNLÜKtür. Bu projenin temel kurgusu, projenin odağa aldığı bu temel değerler ile alanın sunduğu özgün potansiyellerin bir araya getirilmesi ile oluşturulmuştur.

 

MAKRO KONSEPT

 

• SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Proje kapsamında sürdürülebilirlik; doğal kaynaklar, sosyo-kültürel değerler ve üretimin sürdürülebilirliği başlıkları temelinde ele alınmıştır. Bu noktada, doğanın sunduğu temel değerleri, insanın yarattığı üretim değerleri ile bütünleştirmek temel ilke olarak benimsenmiştir. Böylece hem doğal değerler korunacak hem de bu paralelde geliştirilen üretim ile gelişme sağlanacaktır. Doğal kaynakların sürdürülebilirliği temelinde ilk olarak, kentsel yeşilin geliştirlimesi ve sürekliliği temel alınmış ve proje kapsamında yatayda kentsel tarım alanları ve hobi bahçeleri, dikeyse ise yeşil çatı bahçeleri kurgulanmıştır. Böylece hem alanın çevresi ile bir yeşil alan sürekliliği sağlanmış hem de proje alanı kentin akciğeri haline getirilmiştir. İkinci olarak ise, kentteki en önemli su kaynağı olan Sarıçay'ın proje alanına etkin bir biçimde dahil edilmesi ile doğal su kaynaklarının sürekliliği sağlanmıştır. Sarıçay proje kapsamında hem tarımsal alanların sulamasında hem de rekreatif amaçlı kullanılacaktır. Üçüncü olarak ise, Çanakkale'nin coğrafi olarak sunduğu rüzgar, projede yine önemli bir doğal kaynak olarak kullanılarak projede konut bloklarının üstüne rüzgar türbinleri yerleştirilmiştir.

 

Sosyo-kültürel değerlerin sürdürülebilirliği temelindeki ana çıkış noktasını aidiyet kavramı  oluşturmaktadır. Aidiyetin güçlendiren temel parametre proje alanındaki vatandaşların ağırlıklı bölümünün bu alanda ortalama 30 yıldır  yaşıyor olmaları ve buna bağlı olarak yine aynı yerde ve konut kullanımı ile yaşama istekleri olarak öne çıkmaktadır. Kuşaklar arası aktarım da aidiytin güçlenmesine neden olmaktadır. Alanda gözlemlenen bu güçlü aidiyet hissi, proje kapsamında Çanakkale'de tarihsel olarak süregelen geleneksel üretim biçimlerinin desteklenmesi ile güçlendirilmiştir.

 

Proje kapsamında üretimin sürdürülebilirliği temelindeki ana çıkış noktasını ise geleneksel üretime bağlı yerel kalkınma oluşturmaktadır. Alanda geleneksel üretim biçimlerine yer verilmesi ile vatandaşların alanı yaşayarak kullanması, geliştirmesi ve alanla daha güçlü aidiyiet bağlantıları kurmaları hedeflenmektedir. Bu kapamda, Çanakkale'nin genel coğrafyasına ve zenaaat tipi üretim eğilimlerine bakıldığında, tarımsal üretim ve el sanatları üretiminin öne çıktığı görülmüştür. Projede, tarımsal üretim ve el sanatları üretimini ekonomik bir döngü içinde olanaklı kılacak temel düzenlemelere gidilmiştir.

 

• ÜRETİM

Kentin geçmişten bugüne tarım alanında sunduğu bereketli olanakların, Sarıçay'ın sunduğu tarıma elverişli alüvyal topraklarda yaşam bulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda projede, alanda yaşayan vatandaşların tarımsal faaliyette bulunmalarına yönelik olarak sebze ve meyve üretimine olanak sağlayacak kentsel tarım alanları ve hobi bahçeleri kurgulanmıştır. Alanda yapılan incelemelerde halkın, mevcut kontlarının ön ve yan bahçelerinde küçük çaplı sebze üretimi yapması, bu alanda mevcut bir eğilim ve isteğin olduğunu ortaya koymaktadır. Öte yandan alanda yaşayanların ağırlıkla emeklilerden oluşması da bu üretim biçimine aktif olarak katılabilmelerini kolaylaştıracaktır. Tarımsal üretimle, alanda yaşayan halk hem kendi günlük tarımsal ürün ihtiyacını karşılayabilecek hem de elde etiği ürün fazlasını pazar alanında satarak aile bütçesine katkı koyabilecektir. Öte yandan projede ahşap işçiliği, dokumacılık, yorgancılık, sepetçilik, çanak-çömlekçilik, aynacılık, iğne oyası, kök boyama gibi Çanakkale'nin geleneksel el sanatları üretimine olanak verecek atölyeler ve buradan çıkacak ürünlerin satışına olanak verecek pazar/satış birimleri kurgulanmıştır.

 

• KENTLE BÜTÜNLEŞME

Projedeki bir diğer temel parametre ise kentle bütnleşmedir. Ülkemizde geliştirilen dönüşüm/yenileme projelerindeki temel eksiklerden birisi, yaratılan yeni yaşam çevresinin kentle bütünleşememesi olarak öne çıkmaktadır. Bu durumun önüne geçmek adına, proje alanı ile kent arasındaki ulaşım bağlantılarını güçlendirmek yönünde düzenlemlere gidilmiştir. Halkın yapılan anketlerde toplu taşımayı aktif bir biçimde kullanıyor olması gerçeği de göz önünde bulundurularak toplu taşıma olanakları teşvik edilmiştir. Ayrıca yaya ulaşımını güçlendirici düzenlemelere de yer verilmiştir. Kentle bütünleşme temelinde, rekreasyon alanı olarak aktif bir biçimde kullanıldığı gözlenen Sarıçay kıyısı ve önemli bir sosyalleşme alanı olarak öne çıkan pazar yeri ile bağlantılar geliştrilmiştir. Öte yandan alan içinde kurgulanan yolların alan çevresindeki yol akslarını karşılayacak şekilde yerleştirilmesi ve alan içinde sürekliliğinin kurulmasyla geçirgen bir doku elde edilmiş ve projenin kentle bütünleşme algısı güçlendirilmiştir.

 

• ÖZGÜNLÜK

Projedeki bir diğer parametre ise, özgünlük olarak belirlenmiştir. Ülkemizde, dönüşüm/yenileme alanlarındaki mevcut kullanıcılar için üretilen yeni yaşam çevreleri ağırlıkla topoğrafya, iklim, sosyal ve ekonomik yapı farklılıkları gözetilmeksizin tektipleşmiş, apartman blokları şeklinde üretilmekte ve ülke genelinde nitelikli olmayan yaşam çevreleri ağırlık kazanmaktadır. Öte yandan, yine neolibral kentleşme sürecinde,  kendi içinde kapalı ve yüksek güvenlik önlemleri ile kentten izole edilmiş ve kentteki sosyal ayrışmayı güçlendiren projeler göze çarpmaktadır. Bu çerçevede, proje kapsamında, sözkonusu eğilimlerin aksine bölgenin ve alanın sunduğu tüm ekonomik, toplumsal ve mekansal bağlamdaki özgün nitelikleri odağa alan kimlikli bir yaşam çevresi yaratmak hedeflenmiştir. Kendi içinde çeşitlilikler sunan, monotonluktan uzak, alandaki herkesi kucaklayan, eşitlikçi bir yaklaşım benimsenmiştir. Böylece, kendi iç dinamiklerini kullanan, üretimi döngüsel olarak hayata geçiren, doğaya ve insana duyarlı ve dışarıyla bağ kuran yaşanabilirlik bağlamında özgün  bir yaşam çevresi oluşmaktadır.